Sosyal Psikoloji \ 3-3
John J. Macionis Sosyoloji öğrenmek; toplumu, toplumları ve kendimizi anlamaktır. Öyle bir çağda yaşıyoruz ki insanların çoğu, özellikle ekonomik gelecekleri konusunda kaygılı. Toplumu oluşturan kurumlar ve sosyal sorunlar hakkında bilgi edinerek çözümler üretmemiz kolaylaşır. Sosyoloji, toplumun bütün birimlerinde artan bir hızla gerçekleşen sosyal değişmeyi de yansıtır. Kısaca dünyayı daha iyi algılamak, işleyişini anlamak için bu eser, hem bilgilendirici hem de eğlencelidir.
Bu kitap, üniversite öğrencilerine hitap etmekle birlikte sosyolojiyle ilgilenen herkesin bir şeyler bulabileceği bir eserdir. Eğer aktif bir sosyoloji öğrencisi ve sosyolojik düşünce tasarımcısı olmak istiyorsanız, bu kitap sizin için çok iyi bir başlangıç olacaktır.
Sibel Arkonaç Söylem ve söylem analizi üzerine çalışmalar Türkiye'de özellikle
psikoloji alanında bilinmemektedir. Hâlbuki son otuz yıldır Kıta
Avrupa'sında bu alandaki çalışmaların etkisi güçlenmekte ve
yaygınlaşmaktadır.

Türkiye'deki ilk çalışmalar, İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümünde
1990'lı yılların ortalarında başladı. Daha sonra 2000'li yıllarla birlikte
bölümümüzün lisans ve lisansüstü akademik programlarına
girmesiyle sözün eylemine ve ürettiklerine yönelik araştırma ve
çalışmalarımız hız kazandı.

Elinizde tuttuğunuz bu kitap, 1990'lı yıllarla birlikte bu alanda
başlayan söz ve sözün eylemine dair akademik maceramın etrafını
renklendiren, zenginleştiren hepsi önceleri öğrencilerim sonra
meslektaşlarım olan araştırmacıların söylem, söylemsel yaklaşım,
konuşma analizi ve eleştirel söylem analizi üzerine yaptığımız
araştırmalardan ve sorgulayıcı eleştirel tartışmalardan oluşmaktadır.

Sözü eylemin belirlemesi dileği ile…
Aliye Mavili, Arzu İçağasıoğlu Çoban, Ayten Kaya Kılıç, Döndü Çuhadar, Hasan Hüseyin Tekin, Hatice Öner, Hülya Ensari, Hüsnünur Aslantürk, Kerime Bademli, Meltem Oral, Mustafa Akgün, Mustafa Levent Özgönül, Seda Attepe Özden, Semra Saruç, Seval Bekiroğlu, Sevgi Nehir, Yeliz Karaçar Ruhsal bozukluklar, dünya genelinde milyonlarca bireyi ve ailelerini etkileyen ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Günümüz toplum temelli ruh sağlığı hizmetlerinin temel amacı, ruh sağlığı bozulan bireylerin toplumsal uyumlarını artıracak tıbbi ve psikososyal müdahalelerin sunulması, ailelerin bilgilendirilmeleri, sosyal ve psikolojik açıdan desteklenmeleri, toplumda uyum içinde yaşamalarını sağlayıcı damgalama karşıtı çalışmaların yapılmasıdır. Dönüşerek gelişen ruh sağlığı hizmetlerinin alana özgü bilgi ve beceriler ile donatılmış meslek elemanları tarafından sağlanması son derece önemlidir. Bu önem doğrultusunda hazırlanan bu kitap, ruh sağlığı ekibinde görevli sosyal hizmet uzmanlarına ve farklı disiplinlerdeki meslek elemanlarına, araştırmacılara, akademisyenlere, lisans ve lisansüstü öğrencilere etkili bir kaynak olma niteliğindedir.
Kitabın ilk kısmında, genel olarak ruh sağlığı alanını tanıma; dünyada ve Türkiye'de ruh sağlığı hizmetlerinin gelişimi; toplum ruh sağlığı merkez hizmetleri, toplumda sık görülen ruhsal bozuklukların tanılanması ve sınıflanması, ruhsal bozuklukların nedenleri; ruhsal bozukluğu olan bireylerin tıbbi ve psikososyal tedavileri; sağlık çalışanlarının etik ve hukuki sorumlulukları ele alınmıştır. İkinci kısımda, ruh sağlığı alanında sosyal hizmet uzmanının rol ve görevleri; ruhsal bozukluğa sahip kişi ve ailelerle çalışmada profesyonel müdahale bilgisi; ruh sağlığı bozulan bireye yaklaşım ve iletişim; ruh sağlığında iyileşme, katılım ve öz savunuculuk; damgalamayla mücadele gibi ruh sağlığı alanında sosyal hizmet uzmanlarının mikro, mezzo ve makro çalışmalarına ışık tutacak pek çok bilgi, beceri ve müdahaleye yer verilmiştir.
Abdülkadir Haktanır, Burak Tuna, Deniz Aydemir Döke, Duygu Dinçer, Elif Emir Öksüz, Emine Tunç, Ezgi Toplu Demirtaş, Hakan Büyükçolpan, Hicran Çetin Gündüz, Melike Koçyiğit Özyiğit, Muharrem Koç, Nesime Can, Nilüfer Koçtürk, Özlem Haskan Avcı, Öznur Bayar, Sinem Tarhan, Tolga Zencir Bu kitap, toplumsal cinsiyet kavramını çok yönlü olarak ele almak ve aynı zamanda kavramın Psikolojik Danışma ve Rehberlik alanıyla bağını kurmaya katkıda bulunmak amacıyla hazırlandı. Kitaptan, üniversitelerin başta Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Psikoloji, Sosyoloji, Sosyal Hizmet, Felsefe, Kadın Çalışmaları, Sosyal Psikoloji olmak üzere tüm lisans ve lisansüstü programı öğrencileri, konuyla ilgili araştırmacılar ve konuya merak duyan tüm okuyucular yararlanabilir. Bilindiği üzere, toplumsal cinsiyet olgusu yalnızca bir ders konusu değil, hayatın somut bir gerçeği, kültürün bir yansımasıdır.
Toplumsal cinsiyeti yalnızca bir kadın sorunu olarak ele almayan bu kitapta, gerçek yaşam öykülerini, psikolojik danışma vakalarından kesitleri, medya izdüşümlerini, temel tartışma konularını, dünyada ve Türkiye'de konuyla ilgili yaşanan gelişmeleri, güncel araştırma, ölçme aracı ve proje örneklerini bulabilirsiniz. Ayrıca, mesleki rehberlik, eğitim-öğretim, psikolojik danışma, psikososyal gelişim, kuramlar, kadın çalışmaları, erkeklik, engellilik, flört şiddeti, çocuk istismarı ve ihmali gibi konu başlıklarıyla toplumsal cinsiyeti inceleyebilirsiniz. Bunların yanı sıra kendinizden, yakınlarınızdan veya tanıdıklarınızdan parçalar bulabilir; kitaptaki düşünme soruları ve kendini değerlendirme soruları aracılığıyla kendi içinize doğru bir yolculuğa da çıkabilirsiniz. Ne de olsa, yolculukların en değerlisi içe/öze doğru yapılandır.
Bahar Bahtiyar-Saygan, Beril Türkoğlu, Canay Doğulu, Demet İslambay-Yapalı, Ece Akça-Doğan, Elis Güngör, Gülçin Akbaş, Gülden Sayılan, İrem Metin-Orta, Leman Korkmaz, Sanem Küçükkömürler, Suzan Ceylan-Batur İnsanı ne tehdit ediyorsa kim olduğunu da o şey tanımlamaya başlar; toplumsal cinsiyet gibi... Tanımlandığı andan itibaren yaşamın her alanına eşitsizlikler ekseninde sirayet eden toplumsal cinsiyet, başta kadınlar olmak üzere dezavantajlı tüm cinsiyet gruplarının faydalanabilecekleri haklarını ve yaşam biçimlerini tehdit eder. Bu eşitsizliklerle mücadele için ilk adım ise eşitsizlikleri tanımlamak ve mevcut durumun ne olduğunu ortaya koymaktır.
Bu kitap, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini çeşitli yönleriyle ele almak ve psikolojik açıklamalar getirmek amacıyla hazırlandı. Kitabın tüm bölümleri, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin farklı yüzlerini dünyadan ve Türkiye'den verilerle destekleyerek açıklamayı hedefliyor. Bu veriler eşliğinde tüm bölüm yazarları, mevcut eşitsizliklerin hayatın temel alanlarında nasıl gerçekleştiğine dikkat çekerek bu eşitsizliklerin nedenlerini vurguluyor.
Güncel araştırmaları bir araya getiren ve toplumsal cinsiyet psikolojisine ilişkin çeşitli perspektifler sunan bu kitap, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini anlamak isteyen tüm okuyucuların faydalanabileceği bir eser olma niteliği taşımaktadır. Kitap ayrıca psikoloji, kadın çalışmaları, sosyoloji ve rehberlik ve psikolojik danışmanlık üzerine çalışan öğrenciler ve bu konuyla ilgilenen uygulayıcılar için temel bir kitaptır.

Atiye Güner, Gülay Er Pasin, Gülin Terek Ünal, Mehmet Sarı, Mehmet Vanlıoğlu, Özlem Kalan, Öznur Akyılmaz, Pelin Erdal Aytekin, Pınar Tınaz, Yelda Yanat Bağcı Kültürel çalışmaların en önemli alanlarından biri olan cinsiyet çalışmaları, medyanın ve kültür sanat endüstrisinin hayatımızı her yönden çevrelediği günümüzde, her geçen gün daha da önem kazanmaktadır. Medya, kültür ve sanatın toplumlar tarafından sürekli yeniden üretilen toplumsal cinsiyet kalıplarını nasıl ele aldığını, bu üretim süreçlerindeki rolünü analiz ve ifşa etmek ise elbette en başta iletişim akademisyenlerinin görevidir. Bu amaçla bir araya gelmiş farklı alanlardan konusunda uzman iletişim akademisyenleri tarafıdan kaleme alınmış olan bu kitap; sinema, televizyon, reklam ve sanat gibi farklı mecralardaki güncel örnekler üzerinden toplumsal cinsiyet meselesine dair oldukça zengin bir kaynak olma özelliğini taşımaktadır.
Kültürel çalışmalar üzerine çalışan akademisyenler ve iletişim öğrencileri başta olmak üzere toplumsal cinsiyet üzerine düşünen, yazan, çizen herkesin oldukça faydalanacağı bu çalışma, farklı iletişim disiplinlerinin toplumsal cinsiyet meselesine yaklaşımını değişik boyutlarıyla ortaya koyması açısından da ayrı bir öneme sahiptir.
Gary W. Wood Cins ve cinsiyet arasındaki fark nedir?
Toplumsal cinsiyet rollerine ait kalıp yargıların; hayatımız, ilişkilerimiz ve yaşadığımız dünya üzerindeki etkisi nasıldır?
Cinsiyet kelimesi size ne ifade ediyor?
Bu kitap; biyolojimizi, geçmişimizi ve kültürümüzü inceler. Bunu yaparken cinsiyet rollerinin ve kalıp yargıların etkisini değerlendirir. Aynı zamanda postmodern dünyadaki cinsiyet kavramını göz önünde bulundurarak sahip olduğumuz ikilemler üzerinde durur.
Gelecekteki cinsiyet kavramını da inceleyen Toplumsal Cinsiyet Psikolojisi kitabı, daha fazla keşif yapılabilecek bir platform sunar. Toplumsal cinsiyet psikolojisiyle ilgili yolcuğumuz, ana temaları bir araya getirerek başlar. Bilginin size olan etkisi ile devam eder. Öyleyse bu kitabı okumadan önce şu sorular üzerine düşünmek yararlı olacaktır:
Kendinizi anlayış biçiminizle bağlantılı olarak kitaptan edineceğiniz bilgileri nasıl anlamlandıracaksınız? Cinsiyeti kendi hayatınızda anlamlı olacak biçimde nasıl yorumlayabilirsiniz?
Sizin hikâyeniz nedir?
Randall COLLINS, Michael MAKOWSKY, Mc Grew Hill McGraw Hill Yayınevi tarafından ilk kez 1972 yılında basılan ve sekizinci basımı 2010'da çıkarılan Collins ve Makowsky'nin hazırladığı bu eser, modern toplumun oluşmasına katkıda bulunan ve bugün de önemini koruyan düşünürler konusunda karmaşık bir dil kullanılmadan büyük bir titizlik ve incelikle öykü tadında hazırlanmıştır. 19. yüzyıldan çağdaşımız olan düşünürlere kadar yaşam öykülerinin yanı sıra kavramsal düşüncelerini yaşanmış büyük dönüşümlerle birleştirerek günümüze kadar ustalıkla dokuyan bu eser, sosyal bilimlerin her alanında kullanılabilir bir özelliğe sahiptir. Özellikle hem temel hem de yardımcı kitap olarak sosyal/sosyolojik teori, sosyal düşünce tarihi, sosyoloji tarihi ve sosyolojiye giriş derslerinde rahatlıkla kullanılabileceği gibi 19. ve 20. yüzyılı anlamak isteyen özgür okuyucular için de iyi bir kaynak kitap olabilir.
Toplumun Keşfi, bu alanda yazılan diğer eserlere kıyasla kısa ve kapsamlı bir kitap özelliğinde olup lisans ve lisansüstü çalışmalarda öğrencilere rahatlıkla okutulabilir.
Burcu Tekeş Bölümler:
Yol Güvenliği ile İlgili Tanımlayıcı Özellikler
Trafikte İnsan Faktörü
Trafikte Başlıca Riskli Davranışlar
Trafikte İnsan Faktörü ile İlgili Kuramlar
Nasıl Daha İyi Bir Sistem İnşa Edebiliriz: Yol Güvenliğinin Temel Unsurları
H. Andaç Demirtaş Madran Bu kitap; sosyal psikoloji, siyaset bilimi, pazarlama ve iletişim bilimlerinin en çok ilgi gören konuları arasında yer alan sosyal etki, tutum değişimi ve ikna konularını ele almaktadır.
Gerek halkla ilişkiler gerek reklamcılık ve gerekse kitle iletişim çalışmaları açısından son derece önemli bir konu olan “sosyal etki ve ikna”, bunların yanında sigara ve madde bağımlılığı, eğitimde fırsat eşitsizlikleri, trafik kurallarına uymama gibi toplumsal sorunlarla baş etme çabaları açısından da büyük önem taşımaktadır.
Günlük hayatta da iknanın ayrı bir yeri bulunmaktadır; aralıksız olarak aile üyelerini, arkadaşlarımızı, karşı cinsi, işverenimizi ikna etme çabası içindeyizdir.
Hem bireysel hem toplumsal hem de küresel bir öneme sahip olan bu konu, bu kitapta, temel kavramların ayrıntılı bir şekilde tanımlanması, geleneksel ve çağdaş kuramsal yaklaşımların irdelenmesi ve güncel araştırma bulguları doğrultusunda uygulamaya dönük ipuçlarının verilmesi yoluyla işlenmektedir.
Ezel Tavşancıl Eğitimciler, psikologlar ve sosyologlar insan davranışlarına etki eden, onunla ilişkisi olan değişkenleri bilmek, anlamak ve ölçmek istemişler ve isteyeceklerdir. Bu kitabın konusu olan tutum da bu değişkenlerden biridir. Tutumlar, doğuştan değil, sonradan, zamanla öğrenme yolu ile edinilmektedir.
Tutumların oluşmasında ve değişmesinde eğitim kurumlarının ve öğretmenlerin çok büyük etkileri vardır. Tutumları davranışlarımıza yön veren, davranışlarımızın gerisindeki psikolojik özellikler olarak düşündüğümüzde ve sonradan edinildiği de gözönünde bulundurulduğunda bunların ölçülmesinin de birey ve toplum açısından ne kadar önemli olduğu açıktır. Tutumları ölçen ölçme araçlarının geliştirilmesi de tutumların bilimsel yöntemlerle incelenerek daha tutarlı bir tutumlar kuramının oluşmasına yol açmakta ve kişiler hakkındaki çeşitli kararlarda tutum puanlarının kullanılmasına da olanak vermektedir.
Bu kitap, tutumların ölçülmesi ve değerlendirilmesi sürecinde SPSS programının nasıl kullanılacağı hakkında bir rehber niteliği taşımaktadır.
Ayşe Kaya Göktepe Sahip olmanın ve tüketmenin, yüksek statüyle eş değer görüldüğü bu zamanda modern insanı, farkında olmadan satın aldığı ve başa çıkmak zorunda olduğu yeni bir sorun bekliyor: tükenmişlik sendromu. "Sanki dünya üzerime üzerime geliyor.", "Hiçbir şeyden keyif alamıyorum.", "Parmağımı kıpırdatacak enerjim yok.", "İşe gitmek istemiyorum.", "Geceleri uyuyamıyor, sabahları uyanamıyorum.", "Her şeyin sonuna gelmişim gibi hissediyorum." ve "Sürekli ağlamak istiyorum." gibi çevremizdeki kişilerden her gün duyduğumuz bu tanıdık cümleler belki de bu hastalığa -tükenmişlik sendromu- işaret ediyor. Vücutta aşırı yorgunluk hissi, mutsuzluk ve bıkkınlık gibi belirtilerle kendini gösteren bu sağlık sorunu, kişinin iş hayatından aile hayatına, eşiyle ilişkisinden arkadaşlık ilişkilerine varana dek hayatının hemen hemen her alanında çeşitli sıkıntılar yaşamasına neden oluyor. Bu kitap, çağın hastalığı olan tükenmişlik sendromunun ne olduğunu ele alırken iş, aile ve kişiler arası ilişkilerdeki yerini de geniş bir yelpazede inceliyor. Ayrıca tükenmişlikle başa çıkma konusunda pratik öneriler sunarak tükenmişlik sendromu hakkında bir farkındalık kazandırıyor ve gelenekten devşirdiği bilgileri güncel bir çerçevede geleceğe aktarıyor. Fârâbî, İbn-i Sîna, Râzi, Kindî, Belhî gibi pek çok müslüman filozofun insan psikolojisine dair görüşlerini, tükenmişlik sendromuyla başa çıkma çerçevesinde ele alıyor.
Her şeyin bir çırpıda yükselip aynı oranda içinin boşaldığı bir çağda tükenmişlik hızlıca ilişkilerimize yayılıyor. Aman dikkat; eşinizi, işinizi, arkadaşınızı tüketirken tükenmeyin!
Bekir Zengin, Büşra Esra Aydoğan, Emek Yüce Zeyrek Rios, Feriha Yılmaz, Gökhan Gökulu, Hatice Karakuş Öztürk, M. Burak Gönültaş, Meral Öztürk, Meryem Berrin Bulut, Olcay Tire, Özgür Sarı, Recep Yüner, Sezer Ayan Kitap, pek çok farklı disiplinden gelen akademisyenlerin kadın cinayetleriyle ilişkili bilimsel çalışmalarını içeren, bu anlamda Türkiye’de alanında yapılan ilk çalışma olma özelliğine sahip bir eserdir. Kitapta kadın cinayetleri çeşitli yönleriyle ele alınmış, sosyal hizmet, sosyoloji, psikoloji, adli bilimler ve din bilimleri gibi perspektiflerden konu irdelenmeye çalışılmıştır. Elbette kadın cinayetleri gibi oldukça önemli bir sorunun bütün yönleriyle bir kitapta açıklanmasının zor olduğunun bilincindeyiz ancak bu yönde çalışmaların artması adına bu eserin bir başlangıç olmasını umut ederek bu çalışmayı yaptık.
Kitap; Emine Yılmaz, Özgecan Aslan, Güldünya Tören ve Ayşe Paşalı gibi sembol isimlerle birlikte adı bilinmeyen ve çeşitli nedenlerle erkek terörüne kurban giden tüm kadınlara ithaf edilmiştir. Bu kitabın başta karar vericiler olmak üzere alanda çalışan tüm kişilere faydalı olması ve böylece kadın cinayetlerinin önlenmesine katkıda bulunmasını diliyoruz.
Sait Yıldırım İntihar; hemen hemen her toplum yapısında, sosyoekonomik ve eğitsel düzeyde ve her yaş aralığında görülen bir eylemdir. İntihar eylemini bireysel, çevresel, sosyal ve ekonomik anlamda birçok problemin tetiklediği bilinmektedir. Çok yönlü çalışmalar intihar eylemlerini izah etmek ve intihara dair genelgeçer söylemleri ortaya koymak açısından önemlidir. Bu çalışmada, Türkiye'de 2009-2019 yılları arasında gerçekleşen ve medyada yer alan 749 intihar vakası incelenmektedir. Araştırma sürecinde ulusal ve uluslararası alanda yapılmış 40'tan fazla çalışmadan örnekler paylaşılmış olup çalışma verileri ile literatür incelemeleri karşılaştırılmıştır. İntihar çalışmamızda; çocuk, yetişkin ve yaşlı intiharları ayrı ayrı ele alınmıştır. Çocuklarda en çok ailevi sorunlar ve aile baskısı, yetişkinlerde ilişkisel sebepler ve yaşlılarda ise yalnızlık, boş zaman problemleri, hastalıklar ve eş kaybı önemli intihar sebeplerindendir. Vakalar incelenirken ayrıca yaş, cinsiyet, meslek, eğitim seviyesi, yaşanılan yerin yerleşim yeri, intihar yöntemi, intihar biçimi, intihar edilen yer ve intihar sonucu detaylı biçimde değerlendirilmiştir.
Ahmet Demirden, Başar Demir, Beril Türkoğlu, Cem Şafak Çukur, Derya Karanfil, Emine İnan, Emine Yücel, Gülden Sayılan, Gülten Ünal, Halime Şenay Güzel, Hamit Coşkun, İlknur Dilekler, M. Ozan Altın, Nihal Mamatoğlu, Nur Elibol Pekaslan, Ozan Altın, Özden Yalçınkaya Alkar, Öznur Göçmen, Pelin Sağlam, Sami Çoksan, Selmin Erdi Gök, Sıla Demir, Tuğba Koçak Özel, Yankı Süsen Uygulamalı Sosyal Psikoloji kitabı, bildiğimiz kadarıyla Türkiye’de bu alanda yazılan ilk sistematik kaynak olma özelliğine sahiptir. Uygulamalı sosyal psikoloji, psikolojinin geleneksel uygulama alanlarının dışına çıkarak (sosyal) psikolojinin kuramsal ve görgül birikimini toplumsal sorunların çözümü ve toplumsal refahın arttırılması adına uygulanan müdahale ve uygulamaları bütüncül bir yaklaşım çerçevesinde sunmaktadır. Temel bilimsel yaklaşımdan ziyade uygulama alanlarını ön plana çıkaran bu kitap, psikolojinin farklı disiplinlerindeki yaklaşımları sosyal psikolojik yaklaşımlar ile bütünleştirmektedir.
Konu çeşitliliğinin fazla olması nedeniyle bu kitap, dört ana grupta toplanmıştır: İlk kısımda yer alan bölümler, uygulamalı sosyal psikolojinin temel ilkeleri ve kuramsal temeline odaklanarak uygulamalar için temel oluşturmayı hedeflemektedir. Kitabın ikinci kısmı; göç, yoksulluk, eşitsizlikler, çatışma, tüketim ve sosyal güven gibi toplumsal sorunları çözmek için geliştirilen müdahale programlarına odaklanmaktadır. Üçüncü kısım, sosyal psikolojinin; sağlık, eğitim, iş, hukuk, siyaset, çevre, spor ve trafik gibi alanlarda uygulama geliştirilmesindeki rolünün altını çizen bölümleri içermektedir. Son kısım ise psikolojinin geleneksel uygulama alanı olan klinik psikoloji yaklaşımları ile sosyal psikoloji yaklaşımlarının iş birliğini ele alan bölümlerden oluşmaktadır.